نگرشی تطبیقی به دانش تفسیر و هرمنوتیک شلایر ماخر

بررسی و نقد همانندی ها و تفاوتهای هرمنوتیک شلایرماخر با دانش تفسیر است. شلایر ماخر متکلم برجسته آلمانی، پایه گذار الهیات اعتدالی و هرمنوتیک جدید است. او به برخی از باورها و مراسم مذهبی نقدهای محکمی دارد و در زمینه های خداشناسی، مسیح شناسی و کتاب مقدس نظریات جدیدی دارد. شلایر ماخر هرمنوتیک را از شکل ویژه آن خارج ساخت و از هرمنوتیک عام سخن گفت. او از ویژگی های هرمنوتیک خاص چشم پوشید و به نقاط مشترک تمامی هرمنوتیک ها توجه کرد. هرمنوتیک مورد نظر ماخر، شرایط و ضوابط هر گفتار و نوشتاری را در خود داشت. بنابراین یک تفاوت اساسی میان هرمنوتیک شلایر ماخر و تفسیر وجود دارد. تفسیر اصطلاحی، هرمنوتیک خاص است و هرمنوتیک وی، عام. در امکان تبدیل دانش تفسیر به دانشی عام نه ویژه قرآن شواهد گوناگونی در جای جای منابع تفسیری و قرآن پژوهی دیده می شود. دانش تفسیر به هرمنوتیک خاص شباهت دارد. در دانش تفسیر موضوع، آیات قرآن است و در هرمنوتیک ماخر موضوع فهم است و قلمرو آن فهم هر نوشتار و گفتار. در هرمنوتیک شلایر ماخر هدف تجربه کردن اعمال ذهنی مولف است و در دانش تفسیر هدف کشف مراد خدا. شلایر ماخر به دلایلی معتقد است که نیت مؤلف قابل دست یابی نیست. برخی از اشکالات او به هدف تفسیر نیز وارد است. در هرمنوتیک ماخر، معنای نهایی و قطعی متن از احکام اصولی است هر چند نظرگاه او ایراداتی دارد. در دانش تفسیر نیز متن یک معنی دارد اما با لایه های بسیار، در دانش تفسیر معنی هم واحد است هم متعدد. هرمنوتیک شلایر ماخر دوسویه دارد: هرمنوتیک دستوری و هرمنوتیک فنی و هر یک از این سویه ها همانندی ها و تفاوتهایی با دانش تفسیر دارد.